In Beweegreden, een vakblad voor oefentherapeuten tipt Jolanda Wielemaker de CSR-conferentie als mogelijkheid om inspiratie op te doen bij andere beroepsgroepen.
Over de CSR-conferentie schreef zij: Drie wetenschappers en twee gedreven personen die veel weten over werk en stress. Een goede sfeer en een bijzondere locatie.
Alle aandacht voor werkstress begin november 2014 richtte zich vooral op wat werkenden daartegen kunnen doen. Een gemiste kans, omdat niet naar de oorzaak wordt gekeken. Die ligt namelijk in de wijze waarop de arbeid is georganiseerd. Meer eigen regelmogelijkheden voor werkenden kan stress voorkomen, aldus Frank Pot (emeritus hoogleraar Sociale Innovatie aan de Radboud Universiteit Nijmegen) en Peter Smulders (TNO).
Van alle psychische beroepsziekten komt overspannenheid het meest voor. Vooral in de financiële sector hebben veel mensen hier last van. Overspannenheid en burn-out vormden met 76% het grootste deel van het aantal meldingen. Mannen melden vaker een psychische beroepsziekte dan vrouwen en problemen met de werkinhoud en problemen tussen mensen zijn vaak de oorzaak. In 50% van de meldingen duurde het verzuim langer dan drie maanden.
Een stijger op de lijst is de post-traumatische stressstoornis die vaak voorkomt bij de politie, treinmachinisten en –conducteurs, mensen in de zorg en defensiepersoneel. Dit blijkt uit het onderzoek Kerncijfers beroepsziekten over 2013 van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.
Van alle ziektemeldingen in 2012 was 47% van psychische aard. Dit is exclusief de cijfers uit de bouw, waar vooral lichamelijke klachten worden geregistreerd.
Volgens cijfers van het CBS gaat het ziekteverzuim in het algemeen omlaag. In het tweede kwartaal van 2014 was het verzuimpercentage 3,7%. Het ziektepercentage daalt al enkele jaren langzaam. In het tweede kwartaal van 2011 bedroeg het verzuimpercentage nog 4,1%. Dit percentage is sindsdien steeds lager geworden.
Bron: P&O Actueel
Last van stress op het werk, maar durf je daar niet over te praten? Toch doen! De Wet Verbetering Poortwachter dwingt werkgevers actie te ondernemen als het misgaat. Maar voorkomen is voor beide partijen beter dan genezen.
Bette de Graaf (23) wil advocaat worden en dat gaat lukken nu ze als advocaat-stagiaire is aangenomen bij een groot advocatenkantoor in Amsterdam. De baan slokt haar volledig op: werken van 9 tot 19 uur is de norm, werk mee naar huis nemen is gebruikelijk. Na de 2de maand heeft ze een gesprek met haar patroon, de ervaren advocaat die als begeleider optreedt. Hij is niet tevreden. Ze is niet precies genoeg, waardoor hij veel verbeteringen moet aanbrengen.
Niet tevreden
Het werktempo moet omhoog, Bette moet zich formeler kleden en zakelijker optreden. Ze moet een voorbeeld nemen aan Julia, de collega die tegelijkertijd begon. Eerst dacht Bette dat ze aan haar steun zou hebben. Maar het blijkt dat Julia de zorgen die Bette haar toevertrouwde, aan haar patroon doorbriefde. Ook in de 3de maand is haar patroon niet tevreden. Bette durft niets in te leveren uit angst dat haar werk weer onder de maat is. Ze slaapt slecht, kan zich moeilijk concentreren en maakt steeds meer fouten. Ze is vermoeid, voelt zich doodongelukkig. Ze wil niet opgeven; advocaat worden is immers haar droom. Na 6 maanden gaat het niet meer en meldt Bette zich ziek.
Bedrijfsarts
Door de ziekte ervaart ze plots een andere kant van het kantoor. Ze moet regelmatig naar de bedrijfsarts en krijgt een coach. Na een maand keert ze in deeltijd terug en mag ze het werk langzaam opbouwen. De werklast wordt aangepast, collega’s nemen moeilijke dossiers over. Ze krijgt een andere patroon en alles lijkt ineens mogelijk. Beetje bij beetje gaat het beter met Bette.
De directie van het advocatenkantoor blijkt zich goed bewust van de juridische verplichting Bette te helpen om te re-integreren. De Wet Verbetering Poortwachter verbindt daar financiële consequenties aan. Voor Bette pakt dat goed uit. Nu ze een patroon heeft die naar haar luistert en haar af en toe complimenteert met haar vorderingen, krijgt ze plezier in haar werk en presteert ze beter. Ze werkt nu op een andere afdeling met prettige collega’s. Tijdens werkoverleg staat werkdruk op de agenda en wordt eerlijk gesproken over mogelijke werkstress.
Probleem
Werkgevers worden zich steeds meer bewust dat werkstress een serieus probleem is. Uit onderzoek van TNO blijkt dat bijna een derde van het werkgerelateerde ziekteverzuim het gevolg is van stress op het werk. Van alle werknemers geeft 40 procent aan behoefte te hebben aan maatregelen om werkstress te voorkomen. Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid begon in juni een campagne om werkstress tegen te gaan. De eerste week van november is de Week van Werkstress met veel aandacht voor preventie. De campagne ‘Herken de druppel, check je werkstress’ is bedoeld om het onderwerp uit de taboesfeer te halen. Werknemers zijn bang dat ze naar hun baan kunnen fluiten als ze klagen over werkdruk.
Inventarisatie
Carolien Hamming, directeur van CSR Centrum voor Stressmanagement, ervaart dat werkgevers vaak niet verder komen dan een inventarisatie van werkstress. Vervolgens schrikken ze terug voor een kostbare aanpak en laten het erbij. Toch toont het voorbeeld van Bette dat oplossingen soms eenvoudig en goedkoop zijn. Volgens Hamming verandert er al veel ten goede als leidinggevenden goed luisteren en van tijd tot tijd een schouderklopje uitdelen. Waardering en een sfeer van veiligheid en vertrouwen zijn belangrijke factoren bij het voorkomen van stress. Als werknemers iets meer autonomie krijgen en af en toe eens thuis mogen werken, is er al een stressfactor minder. Werkdruk zou volgens Hamming bovendien regelmatig een agendapunt moeten zijn bij werkoverleg.
Voor de individuele werknemer zit stresspreventie vooral in een gezonde leefstijl: goed slapen, sporten, gezond eten en leren te ontspannen door ontspanningsoefeningen, yoga of een cursus mindfulness.
Bron: Tubantia – 21 september 2014
‘Hoe kan het dat werkgevers weten dat je aantoonbaar geld verdient door aandacht te besteden aan werkdruk en ze er toch zo weinig aan doen?’, vraagt Carolien Hamming zich af in vakblad Arbo.
Voor werkgevers en werknemers is werkstress een taboe. Werkgevers zijn bang de doos van Pandora te openen, werknemers dat ze hun succesimago moeten loslaten.
De basisvoorwaarden voor werkdrukaanpak zijn niet heel ingewikkeld of duur, stelt Hamming. ‘Waardering is heel belangrijk, vooral de manier waarop die waardering wordt overgebracht. Stel, je bent werknemer …’
Bron: Vakblad Arbo, nr 9 2014, Vakmedianet.
Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) wil snel een radicale cultuurverandering bij bedrijven om werkstress bespreekbaar te maken. Dat zei hij maandag na afloop van een bijeenkomst in Amsterdam met een groep werkgevers over werkstress. “Dit is een groot maatschappelijk probleem”, aldus de minister.
“Uit cijfers blijkt dat stress het grootste bedrijfsrisico is, maar het is vaak niet cool of macho om er over te praten.” In een speciale stressweek begin november wil hij dat binnen alle organisaties het taboe van het onderwerp gaat. “Na de check je werkstress-week zal er een golf van ontspanning door het land gaan”, stelt Asscher met een knipoog tegen NU.nl.
Hij wil dat bedrijven en andere organisaties elkaar gaan vertellen hoe zij voorkomen dat de stress op de werkvloer ongezonde vormen aanneemt. Ook moeten er op de werkvloer zelf discussies op gang komen over de vraag hoe met het probleem moet worden omgegaan. “In een jachtige wereld willen en moeten we hard werken, maar dan moeten werkgevers mensen niet alleen maar zien als werknemer”, stelt hij.
Bij de bijeenkomst in Amsterdam bleek dat elke organisatie weer een andere werkwijze vereist om werkstress te voorkomen. Zo worden bij Google de werknemers grotendeels vrijgelaten om hun eigen functie in te vullen. Bij docenten in het onderwijs is er juist meer behoefte aan inkadering van de functie. Andere organisaties hadden hun HR-afdelingen en managementlagen grotendeels opgedoekt en lieten werknemers elkaar in zoveel mogelijk informele setting beoordelen. Geen functioneringsgesprekken meer, maar een bakje koffie waarbij de vraag wordt gesteld: “Hoe gaat het met je?”.
Eén van de aanwezige werkgevers liet zijn medewerkers zelfs zo vrij dat ze prima twee dagen in een week weg mochten blijven, als hun productiviteit er maar niet onder leed.Asscher wil dat al deze verschillende organisaties in de werkstressweek hun ervaringen gaan delen.
Minister Asscher, is stress op het werk niet iets van alle tijden?
“Misschien wel, maar we zien het de laatste jaren opkomen. Het heeft te maken met het drukke leven. Mensen hebben het gevoel dat ze er voor hun kinderen moeten zijn, maar ook hun zieke moeder moeten verzorgen en heel hard werken. Dat maakt mensen soms echt ziek. En het werk gaat altijd maar door. Het houdt niet op als je naar huis gaat nu iedereen een mobiele telefoon heeft.”
Het kabinet zorgt er zelf voor dat mensen meer verantwoordelijkheid krijgen over zorgtaken. Moet u dan niet wat meer doen dan een dialoog starten?
“Dat doen we. Mensen krijgen onder meer straks ruimere mogelijkheden om verlof te vragen om voor hun naasten te zorgen. Die wet komt eraan. Daarnaast sturen we de arbeidsinspectie af op bedrijven waar het echt misgaat. En ik moet natuurlijk zelf het goede voorbeeld geven.”
U gaat weleens sporten op het ministerie. Waarom krijgen werknemers geen wettelijk recht om bijvoorbeeld een keer per week in de baas zijn tijd te sporten?
“Je moet niet denken dat de stress meteen beter wordt bij Heineken of Hoogovens als alle rechten worden vastgelegd in wetten en regels. Die moet je beperken tot de basale spelregels. Dat je verlof krijgt als er een kind komt bijvoorbeeld.”
“Het gaat er om dat werkgever en werknemer het als een gezamenlijk belang zien om stress aan te pakken. Het verandert pas echt als het gesprek wordt aangegaan over de vraag: hoe doe je met plezier je werk? En hoe kun je het gezond doen?Willen wij als Nederland onze concurrentiepositie, onze welvaart behouden, dan staan we voor keuzes. Of we moeten tegen lage lonen achttien uur per dag werken en zo de concurrentie aangaan met de Chinezen, of we kunnen slimmer zijn en meer waarde toevoegen. Maar dan moeten mensen zich wel gewaardeerd en erkend worden. Daar is dit een element in.”
De mobiel en pc kunnen uitgeschakeld worden, wordt weleens gezegd, maar er zijn er maar weinig die dat in de avonduren en in het weekend doen.
“Ik heb ook een baan die niet in de 36,75 uur per week past die in mijn contract staat. Dat gevoel herken ik wel. Ik kan me voorstellen dat dat voor veel mensen stress geeft. Ik ben wel in de bevoorrechte positie dat er mensen zijn die mij veel werk uit handen nemen. Ik kan het daarom goed onder controle houden.”
Heeft u weleens een weekend lang geen telefoon aan?
“Nee, maar dat kan ook echt niet in mijn functie.”
Maar is dat niet dan het probleem? Zo zullen er wel meer mensen zijn die het wel willen, maar waarbij het gewoon niet kan.
“Dat ik dat heb wil niet zeggen dat mensen mij de hele dag bellen. Als het niet uitkomt laat ik dat echt wel weten. Dat ik bereikbaar moet zijn hoort nu eenmaal bij mijn baan. Mentaal kan ik mijn telefoon uitzetten, maar hij blijft het wel doen.”
Bron: NU.nl/Lucas Benschop
Uit een wereldwijde enquête uitgevoerd door carrière/vacaturesite Monsterboard.nl blijkt dat meer dan de helft (52%) van de Nederlandse werknemers last heeft van de zogenaamde Sunday night blues, een fenomeen waarbij werknemers zorgen of stress hebben over de aankomende werkweek en daardoor niet kunnen slapen.
Internationaal ziet bijna de helft (47%) van de werknemers erg of zelfs heel erg op tegen een aanstaande werkweek. Slechts 22 procent van de werknemers heeft daar geen last van.
Volgens Gian Zandonà, managing director bij Monsterboard, zijn weinig mensen blij om het weekend tot een einde te zien komen. “De maandagochtend is berucht om de stress die ermee gepaard gaat. Een berg e-mails, de planning van de komende week en het opstarten van nieuwe werkzaamheden. En dat allemaal met de gedachte in het achterhoofd dat de week nog vijf hele dagen telt tot het volgende weekend.”
Van de Nederlandse respondenten heeft 21 procent een beetje last van de Sunday night blues en 27 procent ziet er niet tegenop om maandagochtend weer aan de slag te gaan. Naast het bedingen van goede werkomstandigheden kunnen werknemers volgens Zandonà de Sunday night blues verhelpen door het werk voor de komende week goed voor te bereiden voordat het weekend wordt ingeluid. “Zorg ervoor dat de agenda voor volgende week helder is en dat het werk klaar ligt zodat het maandag makkelijk op te pakken is. Bedenk goed of een taak onderbroken kan worden door twee dagen weekend. Vaak is het beter om iets af te maken zonder onderbreking van het een weekend. Zo kan de maandagmorgen begonnen worden met een schone lei. Kortom, een goede nachtrust op zondagavond is een zelf verworven luxe.”
Werknemers in de VS (59%) hebben het meeste last van zware Sunday night blues terwijl Franse medewerkers (20%) hier het minste last van hebben. In Duitsland heeft 33% nog nooit een stressvolle zondagnacht ervaren, terwijl dat in de VS slechts 19% is.
Bron: Monsterboard
De zoveelste reorganisatie. Je mag voorlopig blijven – wat een opluchting. Maar dat gevoel verdwijnt snel als je dag na dag overwerkt. Doen bedrijven er genoeg aan om klachten over werkdruk daadwerkelijk tegen te gaan? Carolien Hamming zegt erover: ‘Nee, het is bij veel bedrijven geen item.’
Stressklachten bij werknemers jagen het Nederlandse bedrijfsleven steeds meer op kosten. Het stressgerelateerd verzuim lag in het eerste halfjaar van 2014 acht keer hoger dan in 2009. Dat blijkt uit een analyse van arbobedrijf Arboned, gebaseerd op gegevens van 1,1 miljoen werknemers.
Van de 4,6 miljoen verzuimdagen die de dienstverlener in het eerste halfjaar registreerde, had 10% te maken met stress. Omgerekend komt dat neer op een bedrag van bijna 800 miljoen euro, dat bedrijven hebben betaald aan verzuim door stress. Het gemiddelde zieketeverzuim was in de eerste helft van 2014 net als vorig jaar 3,8%. De verzuimduur is wel gestegen, van 24 dagen naar 26 dagen.
“Arboned signaleerde in 2013 ook al een toename van verzuim door stress, maar nog nooit veroorzaakten stressklachten zoveel verzuim als in de eerste helft van dit jaar, vooral in de sectoren onderwijs en zorg, maar ook bij ICT en financiële instellingen”, aldus bedrijfsarts Corné Roelen. Volgens Roelen heeft de toename vooral te maken met de combinatie van werk en privé. Daarnaast hebben steeds meer mensen er moeite mee om de eindjes financieel aan elkaar te knopen, wat ook veel stress oplevert.
Door de veranderingen in het stelsel van geestelijke gezondheidszorg begin dit jaar, zoeken of krijgen mensen met stressklachten vaak niet de hulp die ze nodig hebben, signaleert Arboned. Werkgevers zouden volgens de organisatie meer gespitst moeten zijn op stressklachten en samen met de werknemer en bedrijfsarts inschatten of een verwijzing op zijn plaats is.
Bron: arboned.nl
Waarom lukt het niet werkstress écht aan te pakken, vragen Carolien Hamming (directeur CSR Centrum) en Bram Bakker (psychiater) zich af in Trouw vandaag. ‘Werkstress is als een doos van Pandora voor werkgevers.’
Whitepaper: Een nieuwe kijk op stress2 oktober 2020 - 12:00
